Nihongo Notes
- Tác giả: Osamu Mizutani, Nobuko Mizutani
- Chuyển ngữ: Yappa
- Mục lục
Iie, honno sukoshi-de…
いいえ、ほんの すこしで……
(Không, chỉ là chút ít thôi)
Anh Lerner được mời đến nhà Takada thứ bảy tuần trước. Khi anh đến nhà họ, anh thấy chị Yoshida cũng được mời, đang đưa một gói đồ nhỏ cho chị chủ nhà. Chị Takada cảm ơn chị ấy, khen gói đồ rất đẹp, và hỏi
Ittai nan-deshoo-ne.
(Không biết là cái gì nhỉ.)
Rồi chị Yoshida đáp
Iie, honno sukoshi-de…
いいえ、ほんの すこしで……
(Nghĩa đen: Không, chỉ là chút ít thôi.)
Anh Lerner nghĩ đoạn trao đổi này khá là lạ. Khi chị Takada hỏi gói đồ chứa cái gì, chị Yoshida đã trả lời Iie. Chị không nói đó là gì và chị Takada không hỏi tiếp.
Anh Lerner cảm thấy hứng thú với cái Iie này. Người ta hay nói người Nhật tránh nói Iie với người khác, nhưng đôi khi họ sử dụng Iie khi có vẻ không cần thiết. Iie mà chị Yoshida nói có vẻ lạ nếu được dịch trực tiếp sang thành “Không.”
* * *
Ở Nhật, người ta đôi khi phản hồi với ý định của người nói hơn là nghĩa đen của cái mà anh ta đã nói. Tức là, họ cố gắng tìm mục đích đằng sau cái thực tế được nói ra, và phản hồi cho mục đích đó. Iie trong hội thoại tiếng Nhật thường được dùng để phủ nhận cái mà người nói có vẻ kỳ vọng. Khi chị Takada hỏi có gì trong gói đồ, chị Yoshida nói Iie, có nghĩa là “Tôi nghĩ chị kỳ vọng nó sẽ là thứ gì rất hay, nhưng KHÔNG, chị nhầm rồi. Nó không đáng gì đâu.” Đồng thời chị ấy cũng ngụ ý là chị Takada không cần phải cảm thấy miễn cưỡng vì món quà không đáng gì.
Vì vậy Iie thường được sử dụng để biểu thị sự khiêm tốn của một người và sự suy xét đến người khác. Nó đôi khi được dùng đơn giản là để phủ nhận một lời khen, nhưng thường bạn sẽ hay nghe thấy nó dùng khi ai đó được yêu cầu biểu thị sự lựa chọn của anh ta. Ví dụ:
A: Kore, itsu kaeseba ii-deshoo. (Khi nào tôi nên trả lại cái này?)
B: Iie, itsu-demo ii-n-desu-yo. (Nghĩa đen: Không, khi nào cũng được.)
Trong trường hợp này, câu nói của B có thể được diễn giải thành “Không, bạn không cần lo phải trả nó đúng hạn. Bạn có thể trả nó bất kỳ lúc nào.”
Hoặc
A: Koohii-to koocha-to dochira-ga ii-deshoo. (Bạn muốn cà phê hay trà?)
B: Iie, dotchi-demo. (Nghĩa đen: Không, cái nào cũng được.)
Iie này thường được rút gọn và phát âm thành Ie; trong cách nói thân thuộc của phái nam nó luôn được phát âm thành Iya. Và rất nhanh ngay sau đó sẽ là phần còn lại của câu mà không có khoảng ngừng dài.
