Nihongo Notes
- Tác giả: Osamu Mizutani, Nobuko Mizutani
- Chuyển ngữ: Yappa
- Mục lục
Mooshiwake arimasen
もうしわけ ありません
(Tôi vô cùng xin lỗi)
Cách đây mấy tuần anh Lerner có để quên cuốn sách mà anh Takada đã nhờ mang đi. Anh cảm thấy có lỗi và nói
Doomo sumimasen.
(Tôi rất xin lỗi.)
Và anh Takada lịch sự đáp
Iie, ii-n-desu-yo.
(Không sao đâu.)
nhưng rõ ràng là sự cẩu thả của anh Lerner đã làm phiền anh ấy rất nhiều. Nên anh Lerner xin lỗi lần nữa với cách diễn đạt lịch sự hơn
Hontoo-ni mooshiwake arimasen.
ほんとうに もうしわけ ありません。
(Tôi vô cùng xin lỗi. – Nghĩa đen: Tôi thực sự không thể biện bạch gì được.)
Thế là chị Yoshida đang tình cờ đứng cạnh họ bỗng bật cười. Khi Lerner hỏi chị có gì buồn cười, chị nói rằng mặc dù anh đã xin lỗi bằng cách diễn đạt lịch sự nhưng cách anh nói chẳng giống gì là anh đang thấy có lỗi cả. Thực tế, chị nói, anh trông giống một người lính đang báo cáo hành động của mình với sĩ quan.
Anh Lerner nghi là phát âm của anh không tốt, nên khi anh gặp Sensee mấy ngày sau đó anh đã hỏi thầy về việc này.
Sensee nói không, không phải là do phát âm, mà là cử chỉ cơ thể có vấn đề. Anh Lerner đã nói Mooshiwake arimasen (Tôi vô cùng xin lỗi) trong khi vẫn đứng thẳng người và cằm ngẩng lên. Đó không phải là cách mà một người Nhật nói xin lỗi, kể cả với bạn bè mình.
* * *
Nói một điều gì đó bằng một cách không phù hợp không chỉ không hiệu quả mà còn dễ gây hiểu lầm. Việc xin lỗi hay nhờ vả trong khi vẫn đứng thẳng và cằm ngẩng lên có vẻ khá là lạ với người Nhật; có khi còn gây phản cảm. Một người nói thành thạo tiếng Nhật mà chúng ta biết đã từng trải qua loại hiểu lầm này.
Người Nhật thường cúi đầu hoặc khom người không chỉ khi xin lỗi hay nhờ vả mà kể cả khi đưa cho ai đó vật gì. Việc này là cần thiết khi bày tỏ sự cảm thông đối với ai đó vì sự bất hạnh của họ. Có thể bạn đã thấy trực tiếp hoặc trong phim cách người Nhật chia buồn cho sự mất mát của một ai đó. Cách diễn đạt
Kono tabi-wa tonda koto-de gozaimashita.
(Tôi rất lấy làm tiếc khi nghe điều này. – Nghĩa đen: Lần này thật là khủng khiếp.)
sẽ không được nói rõ ràng cho đến hết; thường thì người ta sẽ cúi đầu hoặc nhìn xuống phía dưới và chỉ nói
Kono tabi-wa doomo…
(Nghĩa đen: Lần này quả thực…)
và phần còn lại thường nói nhẩm hoặc không phát ra tiếng. Trong những trường hợp đó cúi đầu còn có tính thuyết phục bằng, hoặc hơn cả ngôn từ.
