Nihongo Notes
- Tác giả: Osamu Mizutani, Nobuko Mizutani
- Chuyển ngữ: Yappa
- Mục lục
Datte…
だって……
(Bởi vì…)
Ngày hôm qua tàu điện bị trễ vì lý do nào đó và anh Lerner đến văn phòng muộn tầm 10 phút. Anh giải thích vì sao anh đến muộn là
Datte densha-ga okureta-n-desu.
だって 電車が おくれたんです
nghĩa là “Bởi vì tàu đến muộn”. Sau đó anh Takada hỏi anh học từ datte ở đâu. Khi anh Lerner bảo là không nhớ, thì anh Takada bảo chắc là nghe chị Yoshida nói chuyện. Chị Yoshida cực lực phản đối và nói rằng chị không bao giờ dùng từ như vậy ở văn phòng. Anh Takada bảo từ đó nghe yểu điệu còn chị Yoshida bảo nó thật trẻ con.
* * *
Trong số các cách nói để biểu thị lý do hay nguyên nhân, datte có phạm vi sử dụng khá giới hạn. Nó thường được dùng khi nói chuyện hàng ngày giữa bạn thân và thành viên trong gia đình; nó không phải là cách nói phù hợp khi nói chuyện nghiêm túc hoặc trong các tình huống xã hội mang tính chính thức.
Datte được dùng để đưa ra lí do đồng thời để phản đối lời của người khác nói. Khi được hỏi vì sao vắng mặt tại văn phòng, ví dụ, người ta thường nói
Atama-ga itakatta-node
hoặc
Atama-ga itakatta-n-desu
có nghĩa là “Bởi vì tôi bị đau đầu”. Nếu ai đó nói
Datte atama-ga itakatta-n-desu.
thì ý anh ta là anh ta cảm thấy mình đang bị chỉ trích và muốn biện minh cho bản thân. Datte có thể được diễn giải thành “Anh có thể trách tôi nhưng tôi có lí do vì…” Theo nghĩa này datte có thể dịch thành “nhưng”.
Vì datte mở đầu cho một câu mang nghĩa phản đối, câu tiếp theo thường kết thúc bằng cách nói như …n-desu, …da-mono, …desu-mono, hoặc …ja arimasen-ka. Tất cả các cách nói này đều được sử dụng để nhấn mạnh câu của người nói.
Vậy nên, nếu một người chồng trách vợ vì không quét dọn nhà cửa sạch sẽ, cô ấy có thể sẽ nói
Datte isogashii-n-desu-mono.
だって いそがしいんですもの。
(Nhưng em bận lắm!)
hoặc
Datte anata, chittomo tetsudatte-kurenai-ja arimasen-ka.
(Nhưng mà anh cũng chẳng giúp em gì cả!)
Người chồng có thể sẽ vặn lại khi nói
Datte boku-niwa shigoto-ga aru-n-da-mono.
(Nhưng anh cũng có việc của anh chứ!)
